Zoals het bloed door onze lijven stroomt, zo stromen de rivieren door de Morvan. Zij voeden het land en strelen het oog, nu eens smal en bruisend, dan weer breed en traag als in Marsman.
De namen zijn klinkend: Le Ternin bijvoorbeeld, die ontspringt in Saulieu. en La Cure, die begint in Anost. De Arroux loopt langs de Romeinse stad Autun, de bijna 300 km lange Yonne gaf haar naam aan het departement. En zelfs de Seine, Frankrijks beroemdste rivier en de lieveling van de Lichtstad, vindt haar oorsprong in de Morvan. Een beeld bij de belangrijkste bron, in een vallei nabij Chatillon-sur-Seine, herinnert aan de vele genezingen die aan de daar nog prille stroom worden toegeschreven. Zelf heb ik er ter plekke een plas in gedaan, maar het staat niet vast dat daar in Parijs iemand van is genezen…
Ook op Bellevue stromen rivieren, maar dan in de muziek. En elk weids water heeft zijn eigen symboliek. Neem Bruce Springsteens The River, de titelsong van het gelijknamige album uit 1979. De held schreef het nummer als eerbetoon aan zijn zuster Ginny en haar echtgenoot Mickey, wier vroege relatie precies zo verliep als de tekst schetst. De rivier is hier een metafoor van de hoop die altijd blijft. Hoop ondanks het kleindorpse verleden waar ze ‘je opvoeden om te doen wat je pa deed’. Hoop tegenover de kilte na een ongewenste zwangerschap en hoop ondanks een droom die nooit uitkwam. Die hoop blijft, ook al staat de rivier inmiddels droog…
Is a dream a lie if it don’t come true
Or is it something worse
That sends me down to the river
Though I know the river is dry…
De muzikale schatkist van The Boss bevat nog een tweede juweel, afkomstig van het donkere album Devilsand Dust: Matamoros banks. De titel verwijst naar de ruim 3000 km lange Rio Grande, die – ter hoogte van bijvoorbeeld de zuidelijke stad Matamores en het tegenover gelegen Brownsville – Mexico scheidt van Noord-Amerika. Op de hoes van Devils and Dust schrijft Springsteen er zelf over: ‘Elk jaar sterven er velen in een poging woestijnen, bergen en rivieren langs onze zuidgrens te bedwingen, op zoek naar een beter leven. Hier volg ik die reis in tegengestelde richting, van het lichaam op de bodem van de rivier, naar de man die door de woestijn loopt, naar de oever van de Rio Grande…’ De stroom dus als verbeelding van de onmacht van de mens, die zijn lot niet kan ontlopen.
Dichter bij huis is daar Het Spaarne, van Lennaert Nijgh en Boudewijn de Groot, die Bellevue nota bene met zijn Anja bezocht. Gesigneerde cd’s en boeken (niet meenemen hè!) getuigen ervan. Zo ook Hoe sterk is de Eenzame Fietser, met daarop genoemde ode aan de Haarlemse rivier, die symbool is voor de tijd die voorbij glijdt en het leven zoals we dat kennen achter zich laat.
Het Spaarne stroomt voorbij
Voorbij de stad waar niets meer wordt geladen
Er liggen voor de waag geen schepen meer
Ze varen door, want de bolders en de kaden
Hebben plaatsgemaakt voor het verkeer…
In het enorme oeuvre van Bob Dylan vlieden tal van rivieren voorbij. Op zijn laatste meesterwerk, Rough and Rowdy Ways, is dat de Italiaanse rivier de Rubicon. Of eigenlijk ook niet, zoals altijd bij His Royal Bobness, die eeuwig verwarring zaait. Want het nummer Crossing the Rubicon is terug te voeren op een Engels/Amerikaanse uitdrukking die zoiets betekent als ‘gedane zaken nemen geen keer’. Deze betekenis ontstond na een daad van Julius Caesar. In de wet van de Senaat stond in die dagen dat niemand met een leger de rivier de Rubicon, tussen noord-Italië en midden-Italië, mocht oversteken. Caesar deed dat toch en sprak de onsterflijke woorden: ‘de teerling is geworpen’. Later is de uitdrukking ‘crossing the Rubicon’ synoniem geworden voor een ongeoorloofde daad plegen waar geen weg terug voor bestaat.
I crossed the Rubicon on the 14th day
Of the most dangerous month of the year
At the worst time, at the worst place
That’s all I seem to hear
I got up early
So I can greet the goddess of the dawn
I’ve painted my wagon, abandoned all hope
And I crossed the Rubicon
Crossing the Rubicon is overigens niet alleen een song van Dylan, maar ook een boek van Michael Ruppert, waarin de auteur schetst dat de Amerikaanse regering zelf zou hebben meegeholpen aan de aanslag op Twin Towers op 11 september 2001. Maar daar rept Bob niet van…
In River, een gospel song van Leon Bridges, is de metafoor niet te missen: de rivier wast de zonden van je af, net zoals dat in de bijbel gebeurt. Je wordt gedoopt en begint een nieuw leven.
Oh, I wanna come near and give ya
Every part of me
But there’s blood on my hands
And my lips aren’t clean
In my darkness I remember
Momma’s words reoccur to me
‘Surrender to the good Lord
and he’ll wipe your slate clean’
Take me to your river
I wanna go…
Een prachtige gospel van een man die doorgaans soul zingt. Maar komt dit nummer ook niet uit zijn ziel?
Mijn persoonlijke favoriet is The Sangamon, een lied van Ben Bedford over zijn verloren lief. Met die Bedford is iets speciaals aan de hand, want Maison Bellevue heeft waarschijnlijk meer cd’s van deze singer-songwriter in huis dan ongeacht welk ander adres in Frankrijk. Dat komt zo: onze Heemskerkse vriend Bert de Ruiter is oprichter van het mooie muziekbedrijf Cavalier Music Management, met in zijn stal genoemde Ben Bedford, maar bijvoorbeeld ook Tim Grimm, een andere held van wie cd’s rondslingeren in al onze huizen (maar vooral toch in onze eigen kast:-). Enfin, Ben Bedford was het die op het album Land of the Shadows en later op zijjn verzamelaar Portraits het prachtige The Sangamon laat horen. Deze rivier, die bijna 400 kilometers lang stroomt door het Noord-Amerikaanse Illinois, werd rond 1830 bedwongen door de latere president Abraham Lincoln, wiens ouders een stuk lang aan de oevers ervan kregen toegewezen. Met de hoofdpersoon in Bedfords song loopt het slecht af: zijn bruid sterft in het kraambed, waarna de rivier – die in gelukkiger dagen hun prevelen van liefde hoorde – de herinneringen aan haar wegspoelt.
Down to the river I’m throwing it all away
Your dresses, your letters, your ribbons and golden rings
The wildflowers you pressed between the leaves of the pages
Down the Sangamon, they’re floating away…
Hartverscheurend mooi allemaal. Dus kom ook naar dit rivierenland. Ga eens zitten in Maison Bellevue of Versailles, in Marrakech of Maison Perdue en laat je wegdrijven op de stroom.
